zeker weten
Uit zijn laatste reactie op mijn uitnodiging tot het aangaan van een e-mail-briefwisseling om tot meer diepgang in onze vader-dochter-relatie te komen, maak ik op dat hij er weliswaar voor open staat, maar ook dat hij een andere definitie hanteert van het begrip ‘diepgang’. De vragen die hij onder het mom van ‘een beetje meer diepgang in de correspondentie is gauw gevonden’ op me afvuurt, getuigen weliswaar van interesse, maar missen de reflectie en introspectie die ik associeer met diepgang. Het lijkt erop dat zijn idee van diepgang meer gericht is op het ‘gauw’ uitwisselen van feitelijke updates dan op het delen van diepere gedachten en gevoelens. Ik besluit ‘m in zijn informatiebehoefte te voorzien door zijn vragen kort, bondig en to the point te beantwoorden en eindig mijn appje met de vraag: Wat versta jij precies onder diepgang en heb je daar ook behoefte aan? Of vind jij het ook wel best als het contact blijft zoals het is?
Twee uur later reageert hij:
Zo, net weer terug van mijn dagelijkse rondjes. Wat ik onder diepgang versta is het tegenovergestelde van kletspraat en oeverloos geneuzel op niets af. Maar ook weer niet te serieus, want het leven is al moeilijk genoeg. Zeker weten. Net weer even lekker wezen eten bij de Italiaan om de hoek. Was weer prima. […] En wat ons contact betreft, een beetje meet diepgang stel ik best op prijs hoor. Dus blijf gezond, fijn weekend en een dikke X van Pap en S.
opruimen
Volgens mijn vader is diepgang het tegenovergestelde van kletspraat en oeverloos geneuzel. Gelukkig loopt hij zijn dagelijkse rondjes, dus we hebben nog wel even om tot de kern te komen. Dat wil zeggen, als het advies dat hij volgt (hoe meer je loopt, hoe langer je leeft) werkelijk klopt. In mijn optiek heeft hij geen idee wat ik bedoel. Het lijkt wel alsof we een heel andere taal spreken. En in feite is dat ook zo: hij woont al ruim dertig jaar in Azië, is getrouwd met een Chinese vrouw, en wordt gevoed door een heel andere cultuur. Bovendien zijn we opgegroeid in verschillende generaties en is ons denken en communiceren ontwikkeld in een andere tijdsgeest.
Misschien was het handiger geweest als ik zelf een eerste aanzet zou hebben gedaan voor een e-mail, waarin ik hem duidelijk(er) had kunnen maken dat ik me bewust ben van zijn leeftijd en dat ik—nu ik daartoe zelf in staat ben—onze relatie wil ‘opruimen’. Dat wil zeggen: uitspreken wat nooit gezegd is en zaken ophelderen die onder het tapijt zijn geveegd. Ik zoek niet naar een betere relatie met mijn vader, noch naar meer contact, maar naar eerlijker, vrijer contact. Die ruimte was er niet, getuige het feit dat ik in een reflex ‘ja’ had geantwoord op een verzoek waar ik helemaal niet aan wilde voldoen, maar waarvan ik kennelijk het gevoel had dat het moest, omdat ik bang was voor de gevolgen van een ‘nee’. Het was een automatische reactie, geboren uit verplichting, niet uit vrijheid.
Het is niet ondenkbaar dat hij de tachtig niet haalt, en dat ik de vijftig haal staat ook niet vast. Waarom afwachten met de waarheid tot onze laatste dagen geteld zijn? Het gaat om nu. Ik wil hem nu kunnen zeggen wat ik te zeggen heb, zelfs als het ogenschijnlijk niet-oké is wat ik te zeggen heb.
Ik bespeur al een paar jaar dat hij zich over veel zaken druk en kwaad over maakt, van de Nederlandse politiek, de toestanden in de wereld en de stijgende gasprijzen tot de schoolprestaties van mijn dochter, de toekomstplannen die ik niet maak, de liefdesrelatie die ik niet nastreef en de carrière die ik heb achtergelaten. Alles wat en wie ik ben geworden, lijkt in zijn ogen anders moeten zijn. Hij gaat daarbij compleet voorbij aan het feit dat het voor mij totaal oké is zoals het is. De enige die zich zorgen maakt over mij, is hij. Hij toetst zijn beeld niet door vragen te stellen of het werkelijk zo is, maar blijft hangen in zijn eigen aannames en overtuigingen.
kletspraat
Ik wil ons contact liever verbreken dan dat ik rond zijn hete brij blijf meedansen en een soort kanaal faciliteer waarover hij zijn illusoire ongenoegens op mij kan projecteren. Misschien wil hij dat diep in z’n hart ook wel: gewoon de relatie opheffen met zijn dochter, maar denkt ‘ie dat het niet kan of niet mag? Dat stadium ben ik voorbij. Alles is mogelijk! Het wordt pas problematisch als je je er tegen verzet omdat je vindt dat iets mogelijk is, niet mogelijk had moeten of mogen zijn. Ik ben een volwassen vrouw en heb dus geen vader meer nodig, noch geloof ik dat we - omdat hij mijn vader is - met elkaar in relatie moeten zijn of zelfs van elkaar moeten houden. Dát is wat mij betreft kletspraat. Cultureel geneuzel.
De stilte op onze whatsapp-lijn wordt verbroken als ik twee dagen later een ‘Vaak doorgestuurd’ filmpje krijg waarin ik getuige wordt van het opdienen en nuttigen van een maaltijd voor en door vier gehandicapte chinezen, die allemaal één of twee armen missen. Als bijschrift voegt hij toe: Alsof eten met stokjes al niet moeilijk genoeg is?
Ik slaak een diepgaande, gemoedelijke zucht en betrap me op de gedachte dat hij de gang naar de diepte misschien helemaal niet aandurft uit angst voor wat hij mogelijk tegenkomt. Vanuit dat gezichtspunt én zijn leeftijd, begrijp ik het filmpje waarmee hij lijkt te verwijzen naar zijn eerder uitgesproken wens om het niet al te serieus te maken omdat het leven al ingewikkeld genoeg. Ik laat het allemaal even bezinken en wacht tot ik zelf inspiratie krijg voor een ‘toegankelijke’ afdaling naar een dieper begrip van ons contact en wat we daar allebei eigenlijk werkelijk nog mee willen.
speechless
Precies een week later, is mijn vader weer in de lucht en stuurt:
Hi Renate, ik had je een email gestuurd, maar die kwam terug: renate@actmore.com
Heb je een nieuwe email? Fijne dag en blijf gezond ❤
Actmore was de naam die ik had bedacht toen ik in augustus 2006 voor mijzelf begon als freelance communicatieadviseur. De naam was eigenlijk: Speechless & Actmore, waarmee ik tegelijk ook mijn visie op communicatie uit de doeken deed, maar die als url te lang was, dus werd afgekort tot Actmore. Het feit dat mijn vader niet had meegekregen dat ik die naam en het bijbehorende emailadres al tien jaar geleden had ingewisseld voor iets anders, sprak boekdelen, maar het leek me verstandig om aan deze constatering speechless voorbij te gaan. Bovendien was ik verrast door zijn initiatief om de eerste e-mail te schrijven en keek ik met belangstelling uit naar wat hij geschreven had. Ik appte hem terug:
Hoi pap! Actmore doet het idd niet meer. Stuur je mail svp naar mijn Gmail-adres! Die is ook makkelijker te onthouden ;-). Liefs, ben benieuwd naar het schrijfsel! X
Diezelfde dag, ontvang ik zijn e-mail, getiteld ‘Even bijpraten’.
brief van mijn vader, 29 aug 2023, 11:36
Hi Renate,
In het kader van wat meer diepgang, hier mijn eerste poging.
We zouden het niet meer hebben over hoe het met ons gaat, kennelijk niet diep genoeg.
Welnu, ik ben afgelopen donderdag tijdens mijn dagelijkse rondje geslipt met als gevolg dat ik zoals dat wordt genoemd ‘plat op mijn bek’ ging.
Dus neus beschadigd, kin ook in de pleisters, pols grote plek waar het vel vanaf is en beide knieën ook flink beschadigd. Al met al een pijnlijke aangelegenheid.
Mijn linker oog is ook blauw, dus het kan niet op.
Ik weet nog steeds niet hoe ik mijn balans verloor, maar mijn linker been was opeens de weg kwijt.
Maar goed de pleisters worden al kleiner. De reden dat ik schrijf was een TV-uitzending van Nieuwsuur, waarin ze het over de komende gasprijzen hadden. Ik weet niet of jij een eigen gascontract hebt of gebruik maakt van die van je verhuurder?
Mocht je een eigen gas contract hebben, dan zou ik er voor kiezen om het in ieder geval voor een jaar vast te zetten. Dat wordt ook geadviseerd en kan best wel wat geld besparen. Wat er op de lange termijn gaat gebeuren is erg onzeker, gezien wat er zoal in de wereld gebeurt, zoals de oorlog in Oekraïne.
Had uit je berichtje begrepen dat je daar nog wel even kan blijven wonen, dus zal het de moeite lonen om een goedkoper gascontract te hebben.
B. is dus niet over, helaas? Ze zag het tijdens ons gesprekje al niet zitten dus was het zeker voor haar geen verrassing. Ik hoop voor jou ook niet?
Puberen is geen vrijbrief voor slecht presteren, is mijn mening, dus zal ze haar sokken moeten optrekken. Maar ik ga mij zeker niet met jouw opvoeding bemoeien. Zoals ik meerdere malen heb gemerkt kan jij slecht tegen kritiek (meer diepgang), dus daarom sowieso al niet.
Laten we het dus maar over iets anders hebben, 2024 bij voorbeeld.
Als we het mogen beleven, wordt ik 80, S. 70 en jij 50 en dan zijn we ook nog eens alweer 30 jaar getrouwd. Alle reden dus om er een mooi jaar van te gaan maken.
Had je al wat ideeën voor het feestje voor mijn 80ste verjaardag? Belangrijk is dus: Wat is de beste tijd om naar Nederland te komen, zodat iedereen of zoveel mogelijk vrienden en kennissen er bij kunnen zijn. Ik zelf dus ook, dus ik zal proberen om wat minder buitelingen te maken, ha-ha.
Dat was het even voor nu, hoop dat dit diep genoeg is?
Blijf gezond en een dikke kus voor jou en B.
Verward
Na een eerste keer lezen, begin ik opnieuw in de hoop dat ik iets over het hoofd heb gezien waardoor de haren in mijn nek, die recht overeind zijn gaan staan, zich weer laten zakken.
Nee, ik heb niks over het hoofd gezien, behalve het feit dat ik zelf blijkbaar de hoop koesterde dat mijn vader iets meer zou hebben nagedacht over het waarom van mijn uitnodiging om tot een diepgaander contact te komen. Ook vind ik het jammer dat hij, als hij mijn vraag niet precies heeft begrepen, niet om tekst en uitleg vraagt.
Tegelijkertijd verrast zijn e-mail me niet. Hij schrijft zoals hij denkt, zonder enig zelfreflectief of empathisch filter. Ik neem afstand van mijn laptop en neem de tijd om de gemengde gevoelens van boosheid, frustratie en moedeloosheid te ontrafelen en door te voelen voordat ik terugschrijf.