All in Brieven aan mijn vader
15 | Na bijna vijftig jaar heeft de stapel van verwachtingen, patronen en sprookjes rondom onze vader-en-dochter-relatie plaatsgemaakt voor wat eenvoudigweg is. In deze blog deel ik de brieven die het slotstuk vormen van onze briefwisseling, maar die tegelijk een nieuw begin markeren: een contact met mijn vader dat vrij is van oude verhalen en verrassend moeiteloos in z’n eenvoud. Wat rest, is niet wat had moeten zijn, maar wat zich nu vanzelf aandient.
14 | Aan alle sprookjes komt een eind, zo ook aan het sprookje van onze vader-en-dochter-relatie. Wat in 1974 begon met de woorden: “Er was eens een man die vader werd…” kwam bijna 50 jaar later tot een einde en maakte plaats voor de eenvoudige waarheid die verborgen lag onder een stapel romantische plaatjes van hoe het had moeten zijn, maar niet was geworden.
13 | Het hoge woord was er uit: mijn “Ja” was ingeruild voor een “Nee, ik ga je tachtigste verjaardagsfeest niet organiseren”. Het leek een bom onder onze al jaren wankelende relatie, die hij zonder drama onschadelijk maakte—om de strijd met ouwe koeien voort te zetten die ik al lang had opgegeven.
12 | Deze brief van 28 september vorig jaar markeert een keerpunt in onze briefwisseling. Wat leek op een poging om meer diepgang te vinden in onze vader-dochterrelatie, in de aanloop naar zijn tachtigste verjaardag, was in feite een zoektocht naar een gedeeld perspectief – een ruimte van wederzijds begrip waarin ik ‘de opdracht’ kon teruggeven: die om zijn verjaardag te organiseren, maar ook die om voor elkaar een goede vader en dochter te moeten zijn.
11 | In zijn brief schetst mijn vader een somber beeld van de wereld en vertrouwt hij op de wetenschap die de oplossingen wel zal vinden. Maar het sombere beeld van ‘wat er van mij geworden is’, moet het doen met zijn ‘hoop’. Zijn eerlijkheid verontrust me. Niet vanwege de woorden zelf, maar omdat ze een diepgeworteld, onbevraagd geloof onthullen, waarin hij lijkt te berusten.
10 | In vijf dagen tijd produceer ik 10 lappen tekst, alsof mijn leven ervan af hangt. En in zekere zin is dat zo: mijn leven, zoals gezien door de bril van mijn vader, staat op het spel. Het lijkt onmogelijk om hem via het spirituele pad mee te krijgen richting ‘de waarheid’, dus besluit ik zijn eigen stokpaardje in te zetten als paard van Troje: de neurowetenschap.
9 | De wens om mijn vader via Krishnamurti tot vertraging te inspireren en vandaar in de richting van een besef van het ‘nu’, ver weg van twijfels uit het verleden en zorgen voor de toekomst, lijkt mislukt. Zijn getwijfel lijkt besmettelijk, want ook ik weet niet meer hoe ik verder moet.
8 | Zijn ‘I love you’ aan het einde van zijn brief, maakte het moeilijk om aan die van mij te beginnen. Het is alsof de liefde inderdaad verblindt… maar dan nét even anders. Ik weet dat hij het oprecht meent en toch klopt er helemaal niets van. Er is hier geen sprake van liefde, noch van een meningsverschil, maar van een totaal andere kijk op de werkelijkheid. Aangedreven door vaste meningen en stellige overtuigingen gaat hij in een rotgang voorbij aan wat er werkelijk is. Hoe krijg ik hem in de vertraging en tot iets meer ontvankelijkheid?
7 | Net nu ik klaar ben voor de strijd, lijkt het alsof mijn vader terugdeinst. We staan op het punt waarop van alles naar de oppervlakte komt. Maar terwijl hij dagelijkse baantjes wil trekken in zijn zwembad, wil ik naar de diepten van de Indische Oceaan. Ik wil weten of we zullen zinken of zwemmen, of misschien wel beide afhankelijk van hoe diep we durven te gaan.
6 | In de brief die ik terugschrijf, wil ik mijn vader duidelijk maken dat onze relatie zich afspeelt binnen een decor van conditioneringen. Ik vind het moeilijk, merk ik, om hem van het toneel mee de zaal in te krijgen. We komen wel ergens, maar ik ben bepaald geen 'meisje Bol' die de horden in haar correspondentie moeiteloos neemt.
5 | Terwijl ik zijn mail meerdere keren lees, wordt duidelijk hoe diep de oude patronen zitten en hoe ze onze communicatie kleuren. Hoewel ik in zijn woorden aanleiding zie tot verontwaardiging en frustratie, voel ik aanvankelijk helemaal niks. Het is alsof we ieder een andere taal spreken. Toch verschuift er ook iets. Alsof een oude onderstroom van aannames en overtuigingen in beweging komt. De vraag is of het bij golfslag blijft of een slagveld wordt.
4 | Het duurde veertien dagen om mijn reactie op mijn vader’s eerste e-mail rond te breien. Het was een uitdaging om te antwoorden op een manier die het prille gesprek niet op slot zou draaien met persoonlijke meningen, oordelen en overtuigingen, terwijl ik toch kon zeggen wat ik te zeggen had.
3 | Hoewel hij positief reageerde op mijn uitnodiging om tot meer diepgang te komen in ons contact, bleek al snel dat we verschillende definities hanteren van het woord 'diepgang'. In deze blog beschrijf ik onze uitwisseling en mijn pogingen om voorbij de oppervlakkige updates te komen, terwijl ik me afvraag of hij de sprong in het diepe überhaupt wel durft te maken.
2 | Na zijn bezoek aan Nederland en mijn toezegging om zijn 80e verjaardag te organiseren, begon ik na te denken over de relatie met mijn vader en mijn onvermogen om ‘nee’ te zeggen tegen iedereen die gewend is geraakt aan mijn ‘ja’ (inclusief ik zelf).
1 | Ik ben een briefwisseling gestart met mijn vader, die in Kuala lumpur woont. Volgend jaar wordt hij 80. Ik wil onze vader-dochter-relatie opschonen, nu (ik) het (nog) kan.